Podcasts

#22 Μιλώντας για πατρίδες: Ο Βλάσης Κανιάρης και η μετανάστευση

Κανιάρης, Βλάσης. Το κουτσό (1974).
Πηγή: Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης: εκπαιδευτικό υλικό από την έκθεση Τέχνης Πολιτική (2010-2011)
Ο Βλάσης Κανιάρης και τα ακέφαλα ανδρείκελά του με τις βαλίτσες. Αλλάζοντας το καλλιτεχνικό τοπίο τα χρόνια της μετανάστευσης. Μια περιήγηση στις χώρες της κεντρικής Ευρώπης και στην Ελλάδα της Μεταπολίτευσης. Ξεκινώντας από τη μετανάστευση, ο Κανιάρης επαναπροσδιορίζει τις σχέσεις Βορρά και Νότου.

Το επεισόδιο επιλέχθηκε στην ενότητα Nexus στο Τμήμα Podcast του 26ου Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης.

#21 Από το Bauhaus στα «γερμανικά». Β΄ Οι γερμανικοί οικίσκοι.

Οδός Πόντου – Καλαμαριά
Από τη Γερμανία στα προσφυγικά της Θεσσαλονίκης και του Πειραιά. Η ΕΑΠ, η Dehatege και οι γερμανικοί οικίσκοι. Ο Δεσποτόπουλος και τo 4o CIAM.

#20 Από το Bauhaus στα «γερμανικά». Α΄ Η κουζίνα της Φρανκφούρτης

Ιωάννης Δεσποτόπουλος. Ωδείο Αθηνών 
Εργατικές κατοικίες από τη Βιέννη ως τη Φρανκφούρτη και λειτουργικές κουζίνες. Από το Bauhaus της Βαϊμάρης στις προσφυγικές κατοικίες της Θεσσαλονίκης.

#19 Μιλώντας για πατρίδες. Should I stay or should I go?

Εθνική οδός 
Από τον «Τηλέμαχο» των Αζά και Τσινικόρη ως τις όπερες «Θάνατος ενός τραπεζίτη» και «Yasou Aida» παρουσιάζονται όψεις της ελληνικής κρίσης, της οικονομικής κατάρρευσης και της επακόλουθης φυγής των νέων προς την Γερμανία. Θεατρικές παρουσιάσεις της μετανάστευσης εντός της Ευρώπης.

#18 Ρεμπέτικα, σεφαραδίτικα και η Στέλλα Χασκίλ

Παλιά δισκάκια 45 στροφών από την Odeon 
Ρεμπέτικα και σεφαραδίτικα τραγούδια στις αρχές του 20ου αιώνα. Οι πρώτες γραμμοφωνήσεις της Odeon το καφενείο του Πέτρου Νέδου και η «Σεβιλιάνα» της Σαλονίκης η τραγουδίστρια Στέλλα Χασκίλ.

#17 Κτίρια της πόλης: Βίλα Μορντώχ

Βίλα Μορντώχ
Βίλα Μορντώχ: Η ιστορία της έπαυλης με τον κρεμμυδόσχημο τρούλο. Από τα τέλη της οθωμανικής αυτοκρατορίας στο ολοκαύτωμα των Εβραίων της Θεσσαλονίκης και στην σημερινή ραστώνη της μνήμης.

#16 Γράφοντας για την Ελλάδα – Αναγνώσματα διακοπών

Προθήκη βιβλιοπωλείου στα Χανιά
Μια λογοτεχνική ανασκόπηση αστυνομικών βιβλίων που γράφονται από γερμανούς συγγραφείς για την Ελλάδα. Αναγνώσματα διακοπών: παρουσιάσεις της νέας Ελλάδας, της οικονομικής κρίσης και των ελληνογερμανικών στερεοτύπων με τη ματιά σύγχρονων «φιλελλήνων» από τη Γερμανία.

#15 Η Σέριφος, οι Grohmann και τα μεταλλεία 

Η σκάλα στο Μεγάλο Λιβάδι
Από την οικογένεια Χρηστομάνου στην οικογένεια Grohmann και στα μεταλλεία Σερίφου. Η αιματηρή απεργία των μεταλλωρύχων της Σερίφου και η κατάκτηση του 8ωρου στην Ελλάδα. Μια άλλη αφήγηση της ιστορίας για το νησί του Περσέα.

#14 Ληστείες τραπεζών και λογοτεχνία 

Η πρόσοψη της Τράπεζας της Ελλάδος επί της Οδού Τσιμισκή στη Θεσσαλονίκη
Τι είναι η ληστεία μιας τράπεζας μπροστά στην ίδρυσή της! Μια περιήγηση σε λογοτεχνικές και κινηματογραφικές ληστείες από την “Όπερα της Πεντάρας” του Μπέρτολτ Μπρεχτ ως τον “Θάνατο ενός Τραπεζίτη” του Φάμπιαν Σάιντλερ.

#13 Η δολοφονία του Λαμπράκη 

Το μνημείο του Γρηγόρη Λαμπράκη στη συνδρομή των οδών Βενιζέλου, Ερμού και Σπανδωνή στη Θεσσαλονίκη
Στον απόηχο του εμφυλίου πολέμου. Η δολοφονία του βουλευτή της ΕΔΑ Γρηγόρη Λαμπράκη το 1963 στη Θεσσαλονίκη, παρακράτος και κατοχικά υπολείμματα.

#12 Θεσσαλονίκη, φωλιά κατασκόπων

Άποψη της Θεσσαλονίκης από το λιμάνι της
Η Θεσσαλονίκη των κατασκόπων. Ένα ηχητικό ταξίδι από τη Στρατιά της Ανατολής τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο ως την κατοχή. Κινηματογραφικοί κατάσκοποι μέσα από ταινίες του γερμανικού εξπρεσιονισμού, όπως η δεσποινίς Ντόκτορ. Αλλά και πραγματικοί κατάσκοποι, συνεργάτες των Ναζί στην περίοδο της κατοχής.

#11 Γκύντερ Βάλραφ: Ένα μη τυπικό δείγμα αντιμετώπισης της χούντας

Φωτογραφία της σύλληψης του Günter Wallraff στο Σύνταγμα στην Αθήνα το 1974,
από το βιβλίο του, “Unser Faschismus nebenan”
Ένας Γερμανός ακτιβιστής συγγραφέας αλυσοδένεται στο σύνταγμα, για να διαμαρτυρηθεί ενάντια στη δικτατορία των συνταγματαρχών το 1974.

#10 Μια Γερμανίδα στη Θεσσαλονίκη και το περιοδικό Ausblicke

Εξώφυλλα του περιοδικού Ausblicke
Μια Γερμανίδα, η Hannelore Ochs, στη Θεσσαλονίκη και το περιοδικό Ausblicke. Στη Θεσσαλονίκη μέσα στη χούντα μια Γερμανίδα παρουσιάζει σύγχρονη ανατρεπτική γερμανική λογοτεχνία. Και συγχρόνως δίνει βήμα σε νέους Έλληνες συγγραφείς.

#9 Καπνά Β’. Καπνέμποροι

Άποψη της διασωθείσας πρόσοψης της Αυστροελληνικής στην Οδό Τσιμισκή στη
Θεσσαλονίκη
Τα καπνά της Ανατολής. Από τη Μακεδονία στη Γερμανία. Η εταιρεία Reemtsma και η περίοδος των Κατοχής.

#8 Καπνά Α’. Καπνεργάτες

Άποψη της διασωθείσας πρόσοψης της Αυστροελληνικής στην Οδό Τσιμισκή στη
Θεσσαλονίκη
Τα καπνά της Ανατολής. Από τα στριφτά στα πακέτα κι από τον μπασμά στο Virginia. Η ιστορία τους από την Ξάνθη και την Καβάλα στην Θεσσαλονίκη. Καπνεργατικοί αγώνες και απεργία των καπνεργατών το ’36.

#7 Σαν τη Χαλκιδική δεν έχει!

Το μνημείο των εκτελεσθέντων στη Βάλτα Χαλκιδικής
Κασσάνδρα Χαλκιδικής. Ένας τουριστικός προορισμός χωρίς ιστορία; Μιλάμε για το ξεχασμένο μακελειό της Βάλτας με αφορμή το βιβλίο της Ζεβόλη-Νταουντάκη Εμείς θα ζήσουμε.

#6 Ένας Κρητικός στο Γκαίρλιτς

Σελίδα από το ημερολόγιο του Στυλιανού Κανδυλάκη, από το βιβλίο «Εν Γκαίρλιτς 31/12/1917»
Από τα Χανιά στο Γκαίρλιτς! Η ιστορία της Δ’ Στρατιάς στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, που έφτασε από την Καβάλα στο Γκαίρλιτς. Φιλοξενούμενοι ή αιχμάλωτοι; Έγινε στο Γκαίρλιτς η πρώτη ηχογράφηση μπουζουκιού; Μια απίστευτη ιστορία στις παρυφές του πολέμου.

#5 Μια γιορτή στου Νουριάν

Στιγμιότυπο από πρόβες της Θεατρικής Ομάδας του Τμήματος Γερμανικής Γλώσσας και Φιλολογίας του ΑΠΘ
Παρακολουθούμε νοερά μια θεατρική παράσταση που ταξίδεψε από τη Γερμανία στην Ελλάδα. Μεταφερόμαστε από τους μετανάστες της δεκαετίας του 1970 στους πρόσφυγες του σήμερα. Και εναποθέτουμε τις ελπίδες μας για ισότητα στα παιδιά.

#4 Κτίρια της πόλης. Βοσπόριον Μέγαρον

Η πρόσοψη του Βοσπόριου Μεγάρου στην Αριστοτέλους στη Θεσσαλονίκη
Ανεβαίνουμε την Αριστοτέλους και σταματάμε στο Βοσπόριον Μέγαρον. Αναρωτιόμαστε γιατί το ουζερί στην εσωτερική αυλή λεγόταν Λεπέν. Η ιστορία μας οδηγεί στο κολαστήριο της Τσιμισκή 72 και διαβάζουμε λογοτεχνικές μαρτυρίες.

#3 Από τα τείχη στην πλατεία Ελευθερίας

Άποψη του πάρκινγκ στην Πλατεία Ελευθερίας στη Θεσσαλονίκη
Γκρεμίζουμε τα τείχη προς την παραλία και βλέπουμε να σχηματίζεται η πλατεία Ολύμπου. Παρακολουθούμε τα τραγικά γεγονότα στην Πλατεία Ελευθερίας και απορούμε με την επιλεκτική αμνησία της πόλης.

#2 Η μπύρα Fix, ο Όθωνας και οι Έλληνες

To παλιό εργοστάσιο της Fix στη Θεσσαλονίκη
Η ιστορία της μπύρας στην Ελλάδα από τον Όθωνα μέχρι σήμερα. Από την Fix στην Ολυμπιακή ζυθοποιία και από το Όλυμπος-Νάουσα και το κόκκινο κτήριο της Θεσσαλονίκης στην Carlsberg.

#1 Ο Φραγκομαχαλάς: Τρένα, μπόουλινγκ, ανατινάξεις και γερμανικά

Η ταμπέλα της οδού Φράγκων στη Θεσσαλονίκη
Πώς δημιουργήθηκε η γερμανική παροικία της Θεσσαλονίκης από την εποχή της κατασκευής των σιδηροδρόμων της Ανατολής. Παρακολουθούμε την ιστορία της γειτονιάς της οδού Φράγκων, την ίδρυση της Γερμανικής Λέσχης και της Γερμανικής Σχολής. Από τα τέλη του 19ου αιώνα και κατά τη διάρκεια του δύσκολου 20ού αιώνα.

#21 Από το Bauhaus στα «γερμανικά». Β΄ Οι γερμανικοί οικίσκοι.

Οδός Πόντου – Καλαμαριά
Από τη Γερμανία στα προσφυγικά της Θεσσαλονίκης και του Πειραιά. Η ΕΑΠ, η Dehatege και οι γερμανικοί οικίσκοι. Ο Δεσποτόπουλος και τo 4o CIAM.

#20 Από το Bauhaus στα «γερμανικά». Α΄ Η κουζίνα της Φρανκφούρτης

Ιωάννης Δεσποτόπουλος. Ωδείο Αθηνών 
Εργατικές κατοικίες από τη Βιέννη ως τη Φρανκφούρτη και λειτουργικές κουζίνες. Από το Bauhaus της Βαϊμάρης στις προσφυγικές κατοικίες της Θεσσαλονίκης.

#19 Μιλώντας για πατρίδες. Should I stay or should I go?

Εθνική οδός 
Από τον «Τηλέμαχο» των Αζά και Τσινικόρη ως τις όπερες «Θάνατος ενός τραπεζίτη» και «Yasou Aida» παρουσιάζονται όψεις της ελληνικής κρίσης, της οικονομικής κατάρρευσης και της επακόλουθης φυγής των νέων προς την Γερμανία. Θεατρικές παρουσιάσεις της μετανάστευσης εντός της Ευρώπης.

#18 Ρεμπέτικα, σεφαραδίτικα και η Στέλλα Χασκίλ

Παλιά δισκάκια 45 στροφών από την Odeon 
Ρεμπέτικα και σεφαραδίτικα τραγούδια στις αρχές του 20ου αιώνα. Οι πρώτες γραμμοφωνήσεις της Odeon το καφενείο του Πέτρου Νέδου και η «Σεβιλιάνα» της Σαλονίκης η τραγουδίστρια Στέλλα Χασκίλ.

#17 Κτίρια της πόλης: Βίλα Μορντώχ

Βίλα Μορντώχ
Βίλα Μορντώχ: Η ιστορία της έπαυλης με τον κρεμμυδόσχημο τρούλο. Από τα τέλη της οθωμανικής αυτοκρατορίας στο ολοκαύτωμα των Εβραίων της Θεσσαλονίκης και στην σημερινή ραστώνη της μνήμης.

#16 Γράφοντας για την Ελλάδα – Αναγνώσματα διακοπών

Προθήκη βιβλιοπωλείου στα Χανιά
Μια λογοτεχνική ανασκόπηση αστυνομικών βιβλίων που γράφονται από γερμανούς συγγραφείς για την Ελλάδα. Αναγνώσματα διακοπών: παρουσιάσεις της νέας Ελλάδας, της οικονομικής κρίσης και των ελληνογερμανικών στερεοτύπων με τη ματιά σύγχρονων «φιλελλήνων» από τη Γερμανία.

#15 Η Σέριφος, οι Grohmann και τα μεταλλεία 

Η σκάλα στο Μεγάλο Λιβάδι
Από την οικογένεια Χρηστομάνου στην οικογένεια Grohmann και στα μεταλλεία Σερίφου. Η αιματηρή απεργία των μεταλλωρύχων της Σερίφου και η κατάκτηση του 8ωρου στην Ελλάδα. Μια άλλη αφήγηση της ιστορίας για το νησί του Περσέα.

#14 Ληστείες τραπεζών και λογοτεχνία 

Η πρόσοψη της Τράπεζας της Ελλάδος επί της Οδού Τσιμισκή στη Θεσσαλονίκη
Τι είναι η ληστεία μιας τράπεζας μπροστά στην ίδρυσή της! Μια περιήγηση σε λογοτεχνικές και κινηματογραφικές ληστείες από την “Όπερα της Πεντάρας” του Μπέρτολτ Μπρεχτ ως τον “Θάνατο ενός Τραπεζίτη” του Φάμπιαν Σάιντλερ.

#13 Η δολοφονία του Λαμπράκη 

Το μνημείο του Γρηγόρη Λαμπράκη στη συνδρομή των οδών Βενιζέλου, Ερμού και Σπανδωνή στη Θεσσαλονίκη
Στον απόηχο του εμφυλίου πολέμου. Η δολοφονία του βουλευτή της ΕΔΑ Γρηγόρη Λαμπράκη το 1963 στη Θεσσαλονίκη, παρακράτος και κατοχικά υπολείμματα.

#12 Θεσσαλονίκη, φωλιά κατασκόπων

Άποψη της Θεσσαλονίκης από το λιμάνι της
Η Θεσσαλονίκη των κατασκόπων. Ένα ηχητικό ταξίδι από τη Στρατιά της Ανατολής τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο ως την κατοχή. Κινηματογραφικοί κατάσκοποι μέσα από ταινίες του γερμανικού εξπρεσιονισμού, όπως η δεσποινίς Ντόκτορ. Αλλά και πραγματικοί κατάσκοποι, συνεργάτες των Ναζί στην περίοδο της κατοχής.

#11 Γκύντερ Βάλραφ: Ένα μη τυπικό δείγμα αντιμετώπισης της χούντας

Φωτογραφία της σύλληψης του Günter Wallraff στο Σύνταγμα στην Αθήνα το 1974,
από το βιβλίο του, “Unser Faschismus nebenan”
Ένας Γερμανός ακτιβιστής συγγραφέας αλυσοδένεται στο σύνταγμα, για να διαμαρτυρηθεί ενάντια στη δικτατορία των συνταγματαρχών το 1974.

#10 Μια Γερμανίδα στη Θεσσαλονίκη και το περιοδικό Ausblicke

Εξώφυλλα του περιοδικού Ausblicke
Μια Γερμανίδα, η Hannelore Ochs, στη Θεσσαλονίκη και το περιοδικό Ausblicke. Στη Θεσσαλονίκη μέσα στη χούντα μια Γερμανίδα παρουσιάζει σύγχρονη ανατρεπτική γερμανική λογοτεχνία. Και συγχρόνως δίνει βήμα σε νέους Έλληνες συγγραφείς.

#9 Καπνά Β’. Καπνέμποροι

Άποψη της διασωθείσας πρόσοψης της Αυστροελληνικής στην Οδό Τσιμισκή στη
Θεσσαλονίκη
Τα καπνά της Ανατολής. Από τη Μακεδονία στη Γερμανία. Η εταιρεία Reemtsma και η περίοδος των Κατοχής.

#8 Καπνά Α’. Καπνεργάτες

Άποψη της διασωθείσας πρόσοψης της Αυστροελληνικής στην Οδό Τσιμισκή στη
Θεσσαλονίκη
Τα καπνά της Ανατολής. Από τα στριφτά στα πακέτα κι από τον μπασμά στο Virginia. Η ιστορία τους από την Ξάνθη και την Καβάλα στην Θεσσαλονίκη. Καπνεργατικοί αγώνες και απεργία των καπνεργατών το ’36.

#7 Σαν τη Χαλκιδική δεν έχει!

Το μνημείο των εκτελεσθέντων στη Βάλτα Χαλκιδικής
Κασσάνδρα Χαλκιδικής. Ένας τουριστικός προορισμός χωρίς ιστορία; Μιλάμε για το ξεχασμένο μακελειό της Βάλτας με αφορμή το βιβλίο της Ζεβόλη-Νταουντάκη Εμείς θα ζήσουμε.

#6 Ένας Κρητικός στο Γκαίρλιτς

Σελίδα από το ημερολόγιο του Στυλιανού Κανδυλάκη, από το βιβλίο «Εν Γκαίρλιτς 31/12/1917»
Από τα Χανιά στο Γκαίρλιτς! Η ιστορία της Δ’ Στρατιάς στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, που έφτασε από την Καβάλα στο Γκαίρλιτς. Φιλοξενούμενοι ή αιχμάλωτοι; Έγινε στο Γκαίρλιτς η πρώτη ηχογράφηση μπουζουκιού; Μια απίστευτη ιστορία στις παρυφές του πολέμου.

#5 Μια γιορτή στου Νουριάν

Στιγμιότυπο από πρόβες της Θεατρικής Ομάδας του Τμήματος Γερμανικής Γλώσσας και Φιλολογίας του ΑΠΘ
Παρακολουθούμε νοερά μια θεατρική παράσταση που ταξίδεψε από τη Γερμανία στην Ελλάδα. Μεταφερόμαστε από τους μετανάστες της δεκαετίας του 1970 στους πρόσφυγες του σήμερα. Και εναποθέτουμε τις ελπίδες μας για ισότητα στα παιδιά.

#4 Κτίρια της πόλης. Βοσπόριον Μέγαρον

Η πρόσοψη του Βοσπόριου Μεγάρου στην Αριστοτέλους στη Θεσσαλονίκη
Ανεβαίνουμε την Αριστοτέλους και σταματάμε στο Βοσπόριον Μέγαρον. Αναρωτιόμαστε γιατί το ουζερί στην εσωτερική αυλή λεγόταν Λεπέν. Η ιστορία μας οδηγεί στο κολαστήριο της Τσιμισκή 72 και διαβάζουμε λογοτεχνικές μαρτυρίες.

#3 Από τα τείχη στην πλατεία Ελευθερίας

Άποψη του πάρκινγκ στην Πλατεία Ελευθερίας στη Θεσσαλονίκη
Γκρεμίζουμε τα τείχη προς την παραλία και βλέπουμε να σχηματίζεται η πλατεία Ολύμπου. Παρακολουθούμε τα τραγικά γεγονότα στην Πλατεία Ελευθερίας και απορούμε με την επιλεκτική αμνησία της πόλης.

#2 Η μπύρα Fix, ο Όθωνας και οι Έλληνες

To παλιό εργοστάσιο της Fix στη Θεσσαλονίκη
Η ιστορία της μπύρας στην Ελλάδα από τον Όθωνα μέχρι σήμερα. Από την Fix στην Ολυμπιακή ζυθοποιία και από το Όλυμπος-Νάουσα και το κόκκινο κτήριο της Θεσσαλονίκης στην Carlsberg.

#1 Ο Φραγκομαχαλάς: Τρένα, μπόουλινγκ, ανατινάξεις και γερμανικά

Η ταμπέλα της οδού Φράγκων στη Θεσσαλονίκη
Πώς δημιουργήθηκε η γερμανική παροικία της Θεσσαλονίκης από την εποχή της κατασκευής των σιδηροδρόμων της Ανατολής. Παρακολουθούμε την ιστορία της γειτονιάς της οδού Φράγκων, την ίδρυση της Γερμανικής Λέσχης και της Γερμανικής Σχολής. Από τα τέλη του 19ου αιώνα και κατά τη διάρκεια του δύσκολου 20ού αιώνα.